احتمالا تا به امروز از طریق رسانه و یا جمع‌هایی که در آن قرار گرفته‌اید، حداقل یک بار کلمه برنامه نویسی به گوشتان خورده باشد، یا اگر در زمینه دیجیتال فعالیت می‌کنید، بدون شک تا…
احتمالا تا به امروز از طریق رسانه و یا جمع‌هایی که در آن قرار گرفته‌اید، حداقل یک بار کلمه برنامه نویسی به گوشتان خورده باشد، یا اگر در زمینه دیجیتال فعالیت می‌کنید، بدون شک تا حدودی با این موضوع آشنا هستید. در این مقاله قصد داریم تا هر آنچه که لازم است در مورد برنامه نویسی بدانید را بیان کنیم؛ پس اگر به تازگی به حرفه برنامه نویسی علاقه مند شده‌اید، با رشدانا همراه باشید تا به شما بگوییم که برنامه نویسی چیست و چگونه می‌توانید یک برنامه نویس موفق شوید.
اکثر افراد با شنیدن کلمه برنامه نویسی، تصویری از یک نفر در یک اتاق تاریک در ذهنشان مجسم می‌شود که رو به روی یک کامپیوتر حرفه‌ای نشسته است و در حال تایپ سریع نوشته‌هایی به رنگ آبی و سبز بر روی صفحه نمایش می‌باشد و احتمالا قصد هک کردن یک سیستم بانکی را دارد!
اما تمام تعریف برنامه نویسی این طور نیست، بلکه این تصوری است که در باور عموم از این حرفه، شکل گرفته است. به طور کلی برنامه نویسی روشی برای حل مسائل است که کامپیوتر در این زمینه به ما کمک می‌کند. به زبانی ساده‌تر، برنامه نویسی نوشتن دستوراتی قابل فهم برای کامپیوتر است تا بتواند مشکلات پیش روی ما را حل کند. متخصصان این زمینه با استفاده از زبان‌های مختلف، که در واقع زبان کامپیوتر است، می‌توانند با این سیستم‌ها ارتباط برقرار کنند.
به عنوان مثال، زمانی که به بانک مراجعه می‌کنید، کارمند با دریافت کد ملی شما می‌تواند از بین میلیون‌ها نفر، حساب مورد نظر شما را بیابد و به تمام اطلاعات حساب شما دسترسی داشته باشد و این عمل به کمک برنامه نویسی امکان پذیر شده است. حال تصور کنید اگر بشر به دانش برنامه نویسی و کمک گرفتن از کامپیوتر دست پیدا نکرده بود، چقدر زمان و هزینه باید صرف پیدا کردن یک حساب بانکی می‌شد! مثالی که بیان شد تنها گوشه‌ای کوچک از کاربرد برنامه نویسی در زندگی امروز انسان‌هاست.
اگر می‌پرسید حرفه برنامه نویسی در چه جاهایی به درد انسان می‌خورد، باید در پاسخ به این سوال بگوییم، همه جا! جالب است بدانید که امروزه تمام سیستم‌هایی که کوچک‌ترین اثری از هوشمندسازی در آن‌ها دیده می‌شود، برنامه نویسی شده‌اند. اگر به گوشی موبایل خود که بدون شک به صورت روزانه بارها از آن استفاده می‌کنید، نگاه کنید، متوجه تاثیر شگفت انگیز برنامه نویسی در زندگی بشر خواهید شد. تک تک کارهایی که قادر هستید با استفاده از موبایلتان انجام دهید، مانند فرستادن پیام، تماس، پخش ویدیو، پخش موسیقی و… برنامه نویسی شده‌اند.
امروزه اشیا و وسایل خانه نیز قابلیت برنامه نویسی دارند و نسل جدید لباسشویی، یخچال و… همگی با استفاده از این حرفه، هوشمندسازی شده‌اند. بنابر آن چه که گفته شد، می‌توان این طور نتیجه گرفت که برنامه نویسی می‌تواند در تمامی علوم و صنایع و برای رفع تک تک نیازهای بشر کاربرد داشته باشد.
بسیاری از افراد بر این باورند که کدنویسی همان برنامه نویسی می‌باشد، در صورتی که این باور اشتباه است؛ زیرا هر کسی که مهارت کدنویسی داشته باشد، به این معنی نیست که لزوما برنامه نویس نیز هست!
درواقع کدنویسی مهارت درک سینتکس و ساختار یک زبان برنامه نویسی است، حال آن‌که برنامه نویسی مهارت تبدیل ایده به زبان کامپیوتر، به منظور حل یک مسئله و به عبارتی دیگر توانایی تعامل با کامپیوتر است. در ادامه به بررسی عمیق‌تر این دو کلمه پرکاربرد در صنعت نرم افزار می‌پردازیم.
کد و یا همان کدهای ماشینی، زبان قابل فهم برای کامپیوتر است و درک آن برای انسان دشوار است. به همین دلیل راهی برای تعامل انسان و ماشین مشخص شده است که همان زبان برنامه نویسی می‌باشد. زبان‌های برنامه نویسی با همه تفاوت‌هایی که ممکن است با یکدیگر داشته باشند، دارای شباهت‌هایی نیز هستند مانند:
در واقع کدنویسی فرآیند استفاده از یک زبان برنامه نویسی، به منظور رسیدن به هدفی مشخص است. هر خطی از کد، که توسط متخصص کدنویس نوشته می‌شود، به کامپیوتر می‌گوید که چه کار باید انجام دهد. به مجموعه‌ای از این خطوط کدنویسی شده اسکریپت گفته می‌شود. اسکریپت‌‌ها زمانی به نتیجه دلخواه شما ختم می‌شوند که کامپایل و اجرا شوند و بدین منظور باید اسکریپتی که نوشته‌اید را به برنامه تبدیل کنید. کدنویسی به نوشتن چندین خط کد برای ساخت یک نرم افزار گفته می‌شود.
هرچند که کدنویسی بنابر آنچه که گفته شد بخش بزرگی از چرخه توسعه نرم افزار را شامل می‌شود، اما یک بخش ضروری نیست. برای ساخت یک نرم افزار یا اپلیکیشن، چند گام اساسی وجود دارد که عبارتند از:
بنابراین برنامه نویسی کاری گسترده است و علاوه بر کدنویسی شامل مهارت‌هایی مانند: تحلیل و و پیاده سازی الگوریتم‌ها، درک ساختمان داده‌ها و حل مسائل نیز می‌شود و در واقع کدنویسی زیرمجموعه برنامه نویسی است و قدم اول برای ورود به دنیای برنامه نویسی محسوب می‌شود.
معمولا برنامه نویسان وب در دو زمینه بک-اند و فرانت-اند فعالیت می‌کنند. در واقع اگر برنامه نویسی یک وبسایت را به کوه یخ تشبیه کنیم، قسمتی از کوه که بر روی آب قرار دارد و دیده می‌شود، مربوط به بخش فرانت-اند و سایر بخش‌ها که در زیر آب مخفی شده است، مربوط به برنامه نویسی بک-اند است. در ادامه این مقاله به مفهوم کلی این اصطلاحات می پردازیم.
تعریف برنامه نویسی بک اند را می‌توان از روی نام آن به خوبی استنباط کرد. همانطور که مشخص است Back به معنای پشت است؛ بنابراین برنامه نویسی بک اند نیز مربوط به پشت صحنه نرم افزارها و اپلیکیشن‌ها است. جایی که کاربر از آن خبر ندارد و نمی‌داند که چه اتفاقی در آنجا افتاده است.
در تعریفی تخصصی‌تر، می‌توان اینطور بیان کرد که برنامه نویسی بک-اند مربوط به کدنویسی‌های سمت سرور است. بک اند، هسته و مرکز یک وبسایت را تشکیل می‌دهد که وظیفه کنترل منطق بر عهده آن می‌باشد. معمولا برای برنامه نویسی در این زمینه، از زبان‌های PHP، Ruby و پایتون استفاده می‌شود.
زمانی که صحبت از برنامه نویسی فرانت اند می‌شود، در واقع منظور همان بخشی از سایت است که برای کاربر قابل دیدن می‌باشد. به عبارتی دیگر، فرانت اند همان بخشی است که کاربر از طریق آن با سایت تعامل دارد. این نوع برنامه نویسی معمولا در دو بخش طراحی سایت و توسعه فرانت اند وب تشکیل می‌شود. البته لازم به ذکر است که در گذشته زمانی که صحبت از توسعه سایت می‌شد، عموما در مورد بک اند اقداماتی صورت می‌گرفت، در صورتیکه اخیرا این موضوع تغییر کرده. بدین ترتیب برنامه نویسی فرانت اند هم نیازمند توسعه شد.
اولین گامی که هر متخصص در شروع کار خود باید بردارد، کسب مهارت در زبان‌های برنامه نویسی است. زبان‌های برنامه نویسی شامل علائم و حروف قراردادی است که با استفاده از آن‌ها می‌توانید با کامپیوتر ارتباط برقرار نمایید. تاکنون هزاران زبان برنامه نویسی با اهداف گوناگون به وجود آمده‌اند و هرساله نیز این تعداد رو به افزایش است، اما تنها تعدادی از این زبان‌ها کاربردهای گسترده دارند. البته نیازی نیست که یک نفر به تمام زبان‌های موجود مسلط شود، بلکه کافیست با توجه به حوزه فعالیت خود، زبان مورد نظر و مناسب را فرا بگیرید.
اگر به دنبال این هستید که بدانید انواع زبان برنامه نویسی چیست ، در ادامه با چند مورد از رایج‌ترین زبان‌های برنامه نویسی آشنا خواهید شد. برای سهولت در توضیح این موضوع، آن‌ها را براساس پلتفرم و بستر مورد استفاده، به چهار دسته تقسیم کرده‌ایم:
متخصصان برای اینکه بتوانند نرم افزارهای تحت ویندوز و دسکتاپ را توسعه دهند، به این دسته از زبان‌های برنامه نویسی نیازمندند. برخی از این زبان‌ها که که بسیار رایج هستند، عبارتند از: ویژوال بیسیک C# ،C ،C++ ،Java ،Python ،Perl ،Visual Basic
زبان‌های برنامه نویسی که برای طراحی سایت استفاده می‌شوند، دو دسته هستند:
زبان‌های برنامه نویسی تحت وب که در زمینه سمت کاربر کاربرد دارند، HTML ،CSS ،JavaScript ،JQuery می‌باشند و زبان‌های مناسب برای برنامه نویسی بک اند، Java ،PHP ،Ruby ،Python ،ASP.NET هستند.
به منظور برنامه نویسی و یا توسعه اپلیکیشن‌های موبایل، برای سیستم عامل‌های مختلف نظیر: اندروید و iOS، از زبان‌هایی مانند: C# ،Java ،Swift ،Ruby ،Javascript و Objective-C استفاده می‌شود.
برخی از زبان‌های برنامه نویسی وجود دارند که برای اهداف مختلف استفاده می‌شوند، به این نوع زبان‌های برنامه نویسی، چند منظوره گفته می‌شود. به عنوان نمونه، زبان‌های C#، Python، Scala، GO، C و ++C از این دسته هستند.
برنامه‌نویسان برای آن‌که در حوزه کاری خود موفق باشند، نیاز به مهارت‌های متعددی دارند تا بتوانند به خوبی از پس مسئولیت‌هایی که بر عهده‌شان است، برآیند. برای آن‌که بدانید چگونه می‌توان تبدیل به یک فرد کاربلد در این زمینه شد، لازم است در ابتدا با مهارت‌های اولیه آشنا شوید. بهترین برنامه‌نویسان، علاوه بر دانش کدنویسی و مهارت‌های تکنیکی، قابلیت‌هایی مانند تفکر خلاقانه و کار تیمی دارند. در ادامه، چند مورد از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مهارت‌هایی که برای ورود به این عرصه نیاز دارید را نام برده‌ایم:
همانطور که از فهرست فوق پیداست، برنامه‌نویسی علاوه بر مهارت، به استعدادها و ویژگی‌های شخصیتی خاصی نیز نیازمند است. بنابراین توصیه می‌کنیم پیش از تصمیم‌گیری در مورد شروع یادگیری آن و انتخاب این تخصص به عنوان شغل آینده، در آزمون‌های شخصیت‌شناسی شرکت کنید تا بیشتر با استعدادهای خود آشنا شوید و دریابید که آیا این شغل مناسب شما هست یا خیر؟!
حال که با اهمیت این شغل و مهارت‌های مورد نیاز آن آشنا شدید، زمان آن رسیده که به سراغ پاسخ سوال چگونگی شروع یادگیری آن برویم. در ادامه با ما همراه باشید.
پیش از یادگیری اولین زبان، لازم است اهدافی برای خود تعیین کنید تا میزان پیشرفت خود را برمبنای آن‌ها بسنجید. برای این کار، سوالات زیر را از خود بپرسید:
هدف شما می‌تواند ساخت یک سایت، استخدام در یک شغل مطلوب، فریلنسینگ، دورکاری، به چالش کشیدن خود و یا هر چیز دیگری باشد. شما باید اهداف بزرگ خود را به هدف‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و بر روی رسیدن به هر یک از آن‌ها تمرکز داشته باشید.
مهارت برنامه‌نویسی در حوزه‌های متعددی کاربرد دارد و شما باید بر اساس علاقه و استعداد خود مشخص کنید که چه حوزه‌ای برای آموزش و یادگیری زبان‌ها برای شما مناسب‌تر است. به عنوان مثال، می‌توانید در حوزه‌هایی مانند برنامه‌نویسی وب، توسعه نرم‌افزار برای ویندوز، توسعه اپلیکیشن برای اندروید، مهندسی سیستم‌های کامپیوتری، ادمین دیتابیس، آنالیزور سیستم‌ها و… فعالیت کنید که انتخاب بین تمام این گزینه‌ها، نیاز به تحقیق و سنجش توانایی‌های خودتان دارد.
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ممکن است برای هر علاقمند پیش آید، این است که چه زبانی را باید برای شروع و یادگیری انتخاب کند؟ به طور تقریبی، بین 400 تا 600 زبان وجود دارد. برای انتخاب بین تمام این گزینه‌ها، به صورتی که بیشترین تطابق را با نیازهای شما داشته باشد، باید به اصول خاصی توجه کنید. لازم به ذکر است که با وجود تعداد زیادی زبان، انتخاب ده مورد از برترین‌های آنان کار چندان سختی نیست. در ادامه چند مورد از پرکاربردترین زبان‌ها و حوزه کاری هر یک از آنان را معرفی کرده‌ایم.
باتوجه به آنچه که گفته شد، زمانی که شما حوزه کاری خود را انتخاب کنید، لیست بلند و بالای زبان‌های برنامه‌نویسی بسیار محدود می‌شود. به بیانی دیگر، زبان انتخابی شما باید متناسب با حوزه کاریتان باشد. در نتیجه، این سوال که بهترین زبان کدام است، از اساس غلط است. چراکه هر زبان برای هدف خاصی طراحی شده و چیزی به عنوان بهترین یا بدترین وجود ندارد. در انتخاب اولین زبانی که قرار است یاد بگیرید، به نکات زیر توجه داشته باشید:
تا این قسمت از مطلب گفتیم که برای ورود به عرصه برنامه‌نویسی باید هدف، حوزه فعالیت و زبان‌های مورد نظرتان را انتخاب کرده و برای تسلط به آن‌ها آموزش ببینید. اما قضیه تا همین جا تمام نمی‌شود، بلکه بخش مهم آن این است که چگونه دراین مسیر پیشرفت کنیم. حقیقت این است که بازار کار امروز به کسی بها می‌دهد که بتواند در حوزه کاری خود حرفی برای گفتن داشته باشد و به اندازه کافی در شغل خود ماهر باشد. بنابراین باید تلاش کنید تا توانایی‌های خود را به بالاترین حد ممکن برسانید. بدین منظور، مسیر پیشرفت در حوزه برنامه‌نویسی را در ادامه با یکدیگر مرور می‌کنیم.
زبان‌های برنامه‌نویسی هم مانند هر زبان دیگری، نوعی مهارت محسوب می‌شوند و تمرین آن‌ها مهم‌ترین چیزی است که باید به آن توجه داشته باشید. در نتیجه، پس از تمام شدن دوره‌های آموزشی، بیخیال آنچه که آموخته‌اید نشوید و تلاش کنید به صورت منظم و روزانه تمرین داشته باشید. به یاد داشته باشید که هرچه بیشتر تمرین کنید، در آینده در حوزه کاری خود ماهرتر و موفق‌تر خواهید بود. برای تمرین بیشتر، می‌توانید به شرکت‌هایی که متقاضی کارآموز هستند، مراجعه کرده و با روند کار از نزدیک آشنا شوید.
از پرسیدن سوالاتتان خجالت نکشید! تا جایی که می‌توانید از سایر برنامه‌نویسان حرفه‌ای‌تر سوالات خود را بپرسید و برای نوشتن کدها از آن‌ها مشورت بگیرید. فراموش نکنید که با پرسش می‌توانید بخشی از تجربه‌های مهم دیگران را رایگان به دست آورید!
آموختن مهارت برنامه‌نویسی، تازه شروع کار است؛ چراکه این دانش هیچ انتهایی ندارد. درواقع هرچقدر در این زمینه جلوتر بروید، می‌فهمید که چیز زیادی نمی‌دانید. بنابراین بهتر است از مطالعه کتاب‌ها، مقالات و اخبار مربوط به آن غافل نشوید و همواره دانش خود را به‌روزرسانی کنید.
پس از آن‌که با تمرین و تکرار، احساس کردید که به یک جای مشخصی در حرفه برنامه‌نویسی رسیدید، تلاش کنید تجربیات خود را به دیگران انتقال دهید. یکی از روش‌های تقویت دانش در هر حوزه‌ای این است که آن را به دیگران آموزش دهید. اگر می‌خواهید تبدیل به یک فرد ماهر شوید، آموزش را فراموش نکنید. به یاد داشته باشید، حتی کسانی که از شما تازه‌کارتر هستند، باز هم چیزهای زیادی برای آموزش به شما دارند و می‌توانید اطلاعاتتان را با یکدیگر تبادل کنید.
یک برنامه نویس زمانی می‌تواند در کار خود حرفه‌ای عمل کند، که علاوه بر تسلط به کدنویسی، با انواع راه‌های حل مسئله و مدیریت پروژه آشنایی داشته باشد. برای اینکه در این زمینه موفق شوید، باید بتوانید دائما علم کدنویسی خود را به روزرسانی کنید و پیشرفت را هدف اصلی خود قرار دهید. در این بخش ویژگی‌های یک برنامه نویس موفق را بررسی خواهیم کرد.
کسب مهارت در برنامه نویسی یکی از اصول اولیه است که هیچ نقطه پایانی برای آن وجود ندارد. یک برنامه نویس حرفه‌ای کسی است که هرچقدر زبان کدنویسی بلد باشد، بازهم به دنبال کسب مهارت‌های جدید و اطلاع از آخرین تکنیک‌ها است.
کدنویسی تنها قسمتی از برنامه نویسی است و این تخصص نیازمند کسب مهارت‌های دیگری نیز می‌باشد. زمانی که یک نرم افزار یا یک وبسایت با مشکل مواجه می‌شود، از یک برنامه نویس انتظار می‌رود که به سرعت بتواند مشکل را ریشه یابی کند. بنابراین اگر به دنبال استخدام یک برنامه نویس حرفه‌ای هستید، بهتر است به دنبال کسی باشید که بتواند مشکل سیستم را پیدا کند و توانایی حل مسئله داشته باشد.
نه تنها در برنامه نویسی، بلکه برای موفقیت در هرکاری باید با شور و شوق به سراغ انجام آن کار رفت. در بین افرادی که به عرصه برنامه نویسی ورود پیدا می‌کنند، آن‌هایی موفق هستند که به کار خود علاقه مند هستند. البته اشتیاق برای کار، یک ضرورت نیست بلکه راهی برای افزایش موفقیت است.
اگر در پی آن هستید که بدانید سایر ویژگی‌های یک متخصص برنامه نویسی چیست ، در ادامه با مشخصه‌های بیشتری از آنان آشنا خواهید شد:
از آنجایی که علم IT روزبه روز در حال پیشرفت است، نیاز جامعه به استخدام متخصصان این رشته در مشاغل مختلف نیز هر روز بیشتر می‌شود. برنامه نویسی هم یکی از زیرشاخه‌های بسیار مهم IT است و همان طور که در قسمت‌های اولیه این مقاله توضیح داده شد، دراکثر بخش‌های زندگی بشریت ورود پیدا کرده است.
در حال حاضر تقاضای نیروی متخصص برنامه نویسی در داخل کشور قابل قبول است و اکثر سازمان‌ها با ورود به عرصه IT، حداقل به یک متخصص برنامه نویس نیاز دارند. در سال‌های اخیر در ایران، میزان استخدام برنامه نویس، به خصوص کسانی که به زبان‌های برنامه نویسی تحت وب تسلط دارند، به صورت چشمگیر افزایش پیدا کرده است و پیش بینی می‌شود که این روند همچنان ادامه پیدا کند.
حقوق متخصصان در این زمینه به صورتی است که اگر در شرکت دولتی مشغول به کار باشند، طبق قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق ماهیانه آن‌ها تعریف می‌شود و اگر در بخش خصوصی مشغول به کار باشند، با توجه به میزان تجربه، تخصص، مهارت و به صورتی توافقی با کارفرما، ارقام مختلفی به عنوان حقوق دریافت می‌کنند.
در این مقاله سعی بر آن داشتیم که به صورت دقیق و مفصل بیان کنیم برنامه نویسی چیست و برای اینکه تبدیل به یک فرد حرفه‌ای در این زمینه شویم، چه اقداماتی لازم است تا انجام دهیم. دنیای برنامه نویسی بسیار بزرگ است و زبان‌های برنامه نویسی زیادی وجود دارد که با توجه به حوزه فعالیت خود می توانید آن‌ها را فرا بگیرید. امیدواریم این مقاله برای شما کاربردی بوده باشد. به نظر شما برای تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه ای باید حتما تحصیلات دانشگاهی مرتبط با این رشته داشت یا می توان این مهارت را به صورت خودآموز فرا گرفت؟ نظرات خوبتان را با ما به اشتراک بگذارید.
Web Design Course
طراحی وب را صفر تا صد آموزش ببینید و پروژه های طراحی سایت بگیرید
