به اعتقاد بسیاری از متخصصین حوزه کسب و کار و مدیریت، یکی از عناصر کلیدی هر سازمانی، منابع انسانی آن مجموعه است. نکته‌ای که در این خصوص بسیار حائز اهمیت است، مدیریت سرمایه اصلی هر…
به اعتقاد بسیاری از متخصصین حوزه کسب و کار و مدیریت، یکی از عناصر کلیدی هر سازمانی، منابع انسانی آن مجموعه است. نکته‌ای که در این خصوص بسیار حائز اهمیت است، مدیریت سرمایه اصلی هر سازمان یعنی همان نیروی انسانی می‌باشد. مدیریت منابع انسانی یکی از نقش‌های اثرگذار در هر سازمان است. ضرورت منابع انسانی در یک مجموعه به قدری زیادی است که کارشناسان این حوزه در سال‌های اخیر تمرکز زیادی بر روی مدیریت آن داشته‌اند. در این مطلب قصد داریم درمورد دلایل اهمیت و ضرورت مدیریت منابع انسانی صحبت کنیم. اگر شما هم یکی از فعالان یا علاقمندان به این حوزه هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب با رشدانا همراه شوید.
قبل از آن که ضرورت منابع انسانی را شرح دهیم، لازم است تا با معنا و مفهوم دقیق منابع انسانی آشنا شوید و بدانید که منظور از منابع انسانی چیست؟! به طور کلی منابع انسانی گروهی از افراد هستند که در یک بخش کار می‌کنند و در تلاشند تا سازمان را به سمت اهداف خود سوق دهند. ویلیام تریسی در واژه نامه منابع انسانی از این مفهوم به عنوان افرادی شاغل که سازمان را به حرکت در می‌آورند، یاد می‌کند.
علاوه بر آنچه که ذکر شد، عده‌ای منابع انسانی را یک وظیفه یا شغل سازمانی می‌دانند که با افراد متعدد سر و کار دارد. این وظیفه با مسائلی مانند پاداش و مزد، استخدام، مدیریت عملکرد، توانمند سازی کارکنان و وظایفی مانند آن در ارتباط است. تفاوتی ندارد که در یک سازمان، ده نفر مشغول به کارند یا صد نفر، به هر حال آن مجموعه نیاز به یک واحد منابع انسانی دارد تا بتواند کارمندان را با یکدیگر همسو کند. واحد منابع انسانی یک مجموعه، در نقاط حساس کارمندان را حمایت کرده و آن‌ها را در گذر از مراحل دشوار یاری می‌دهد. برای اینکه بیشتر با وظایف این واحد و اهمیت و ضرورت منابع انسانی آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه مطلب را مطالعه نمایید.
همانطور که می‌دانید، پشت تولید هر محصول و یا ارائه هرگونه خدمات در سطوح مختلف، ساعات زیادی تلاش و کار یک گروه از متخصصین وجود دارد. حقیقت این است که هیچ کالایی بدون حضور انسان به سرانجام نمی‌رسد. بنابراین برای سازندگی یک سیستم، وجود نیروی انسانی بسیار ضروری است. هر سازمان برای اینکه بتواند به اهدافش نزدیک شود، نیازمند افرادی ماهر، شایسته و کاردان است.
هرچند که این روزها برخی از کارشناسان ادعا دارند که به زودی فناوری‌های نوین جای نیروی انسانی را می‌گیرند، اما بازهم این فناوری‌ها برای شروع به کار و یا تعمیرات، نیاز به حضور یک انسان دارند. همچنین اگر قرار باشد صفر تا صد یک فرآیند توسط ماشین آلات انجام شود، باز هم به یک نیروی انسانی نیاز است تا بر روی صحت انجام کار نظارت داشته باشد. بنابراین حضور نیروی انسانی در هر سازمانی واجب بوده و درواقع کارکنان یک مجموعه به منزله سرمایه‌ای ارزشمند برای مدیر می‌باشند.
بنابر آنچه که گفته شد، دانستید که نیروی انسانی تا چه میزان برای یک سازمان اهمیت دارد و با دلیل به وجود آمدن واحد مدیریت منابع انسانی در سازمان‌ها آشنا شدید. در این بخش قصد داریم مهم‌ترین دلایل اهمیت وجود واحد منابع انسانی در هر سازمانی را با شما در میان بگذاریم.
واحد منابع انسانی در هر مجموعه به منزله خط مقدم افزایش بهره‌وری سازمانی است. مدیران باتجربه این نکته را می‌دانند که در زمان برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی، کارمندان نیز باید در تصمیم‌گیری‌های سازمانی مشارکت لازم را داشته باشند. این مشارکت‌ها مبتنی بر ارزیابی کارکنان فعلی و پیش‌بینی‌های لازم برای استخدام نیروی کار آینده، مطابق تقاضای کسب و کار، خواهد بود.
همانطور که می‌دانید یکی از وظایف اصلی متخصصان حوزه منابع انسانی، تدوین ساختارهای حقوق و دستمزد کارمندان مجموعه به صورت کاملا واقع بینانه است. این امر سبب می‌شود تا شرکت موردنظر با سایر شرکت‌های تجاری در همان صنعت در منطقه، رقابت کند. بدون شک سازمانی در این رقابت برنده است که میزان حقوق‌ها و دستمزدهایش منطقی‌تر باشد و این امر موجب افزایش اعتبار آن مجموعه در بین رقبای خود خواهد شد.
متخصصان حوزه منابع انسانی وظیفه دارند هزینه‌هایی که در شرکت مربوط به جابجایی، اخراج، استخدام کارمندان جایگزین و… است را کاهش دهند. بنابراین یکی از دلایل اهمیت منابع انسانی در سازمان، کاهش هزینه‌های جانبی سازمان است. به بیانی دیگر، حضور متخصصان منابع انسانی برای یک سازمان بسیار ضروری است؛ چراکه آن‌ها مهارت‌های لازم برای مذاکره درمورد ارائه مزایا به کارمندان باتوجه به بودجه سازمان و شرایط اقتصادی آن را دارند. همچنین چنین افرادی اطلاعات کافی راجع به مزایای قانونی کارمندان دارند که این مسئله در جذب و حفظ نیروی انسانی بسیار مهم است.
یک کارفرما یا مدیر وظیفه دارد که شرایط کاری ایمن را برای کارکنان خود فراهم کند. در بخش مدیریت منابع انسانی هر سازمان، افرادی با تخصص ایمنی و ریسک شاغل هستند. این متخصصین به وسیله ارائه گزارشات دقیق، پرونده‌ها و برنامه‌ها سبب کاهش تعداد آسیب‌ها و تلفات شغلی می‌شوند. لازم به ذکر است که آن‌ها باتوجه به استانداردهای مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای ایالات متحده عمل می‌کنند. از دیگر وظایف کارشناسان ایمنی، ارتقای آگاهی و آموزش مدیریت ایمنی تجهیزات و مواد شیمیایی خطرناک به کارمندان است. بنابراین می‌توان گفت یکی دیگر از دلایل اهمیت منابع انسانی در سازمان ، حفظ جان کارمندان مجموعه است.
یکی دیگر از وظایف فعالان متخصصین منابع انسانی، به حداقل رساندن اتهامات سازمان در ارتباط با روش‌های اشتغال ناعادلانه است. به بیانی دیگر، این افراد به شناسایی، تحقیق و حل مشکلات مربوط به مسائل از کنترل خارج شده و مسائلی که ممکن است سازمان را در امور حقوقی درگیر کند، می‌پردازند. بدین صورت وجود واحد منابع انسانی در یک سازمان باعث به حداقل رسیدن مشکلات حقوقی می‌شود.
یکی دیگر از وظایف واحد منابع انسانی در هر مجموعه‌ای، آموزش و توسعه منابع انسانی است. آموزش به کارمندان سبب افزایش بهره‌وری و قوی‌تر شدن آن‌ها در حوزه کاریشان خواهد شد. بدین ترتیب زمینه لازم برای رشد کارمندان و آماده شدن آن‌ها برای تبدیل به رهبرانی مشتاق، برای نقش‌های نظارتی و مدیریتی، فراهم می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده، از دیگر دلایل اهمیت منابع انسانی در سازمان عبارتست از:
امروزه برخی از افراد با شنیدن نام واحد منابع انسانی یاد استخدام و تعدیل نیرو می‌افتند، در حالی که این امور تنها گوشه‌ای از عملکرد این واحد است. لازم به ذکر است که این تفکر، رنگ و بوی سنتی دارد؛ چرا که امروزه چندین مورد از امور حیاتی سازمان‌ها بر عهده این واحد است و این موضوع دلیل روشنی از ضرورت منابع انسانی می‌باشد. مدیریت منابع انسانی و سایر کارمندان فعال در این حوزه، اقدامات مربوط به استراتژی، تصویر برند و تمامی فعالیت‌های کارمندان مجموعه را زیر نظر دارند. در ادامه به چند مورد از دلایل اهمیت و ضرورت منابع انسانی در سازمان اشاره می‌کنیم.
از آنجایی که مدیریت منابع انسانی با ابعاد گوناگون از تجربیات کارمندان سروکار دارد، تاثیرات زیادی بر طیف درآمدی کسب و کار و نرخ بازگشت سرمایه (ROI) دارد که چند مورد از این اثرات به شرح زیر است:
یکی از وظایف اصلی واحد منابع انسانی شناسایی ساختار و ابزارهایی است که استفاده از آن‌ها سبب عملکرد بهتر کارمندان و در نتیجه تاثیر مثبت در افزایش درآمد سازمان می‌شود.
تیم منابع انسانی با تلاشی که برای بهبود فرهنگ سازمانی و ایجاد فضای کاری مثبت دارد، در نگهداری کارکنان در مجموعه و کاهش نرخ خروج آنان نقش مهمی ایفا می‌کند. این موضوع در کاهش هزینه‌های مربوط به جذب نیرو و آموزش بسیار موثر است.
یکی از عملکردهای مدیریت منابع انسانی، تهیه و تدوین روش‌هایی است که منجر به صرفه‌جویی یا بهینه سازی منابع مالی می‌شود. علاوه بر این، بررسی سیستم‌های حقوق، دستمزد و پرداخت حقوق و مزایا براساس میزان کارآیی کارکنان، یکی دیگر از امور مربوط به واحد منابع انسانی است که در راستای کنترل بودجه صورت می‌گیرد.
اگر بخواهیم یکی دیگر از موارد مربوط به ضرورت منابع انسانی را توضیح دهیم، آن مورد رضایت کارمندان است. این واحد باید به صورت دوره‌ای میزان رضایت و انگیزه کارکنان مجموعه را ارزیابی کند. این ارزیابی شامل تمامی جنبه‌های شغلی مانند: محیط، شرح وظایف، رضایت از رفتار مدیران و سرپرستان و… می‌شود. به دلیل آن که رضایت‌مندی، یک عامل کیفی است، متخصصان این حوزه با استفاده از مدل سازی و شاخصه‌های موجود، اطلاعات را به طرز قابل استناد تبدیل می‌کنند. به دنبال این کار، دلایل نارضایتی کارمندان شناسایی شده و راهکارهایی جهت رفع یا بهبود آن‌ها ارائه می‌شود. چنانچه این ارزیابی صورت نگیرد و هریک از کارمندان به دلایل عدم رضایت شغلی دچار افت کیفیت عملکرد و یا استعفا از جایگاه شغلی خود شوند، اهمیت منابع انسانی دوچندان خواهد شد.
همانطور که می‌دانید، یکی از وظایفی که امروزه برای مدیریت منابع انسانی تعریف شده، ارزیابی، شناسایی و ارائه آموزش‌های لازم به کارمندان در جهت بهبود انجام وظایفشان است. اگر بخواهیم این وظیفه را در قالبی خلاصه‌تر بیان کنیم، می‌توانیم از عبارت توانمندسازی نیروی انسانی استفاده کنیم. ضرورت منابع انسانی در این است که با ارزیابی‌ها و بررسی‌هایی که به صورت منظم انجام می‌شود، مهارت‌های موردنیاز کارمندان شناسایی شده و زمینه لازم برای ارائه آموزش‌ها فراهم خواهد شد. همچنین این واحد به منظور صرفه‌جویی در هزینه‌های سازمان سعی بر آن دارد که تا جای ممکن از نیروهای خبره درون سازمانی استفاده کند.
همانطور که در بخش‌های پیشین نیز اشاره کردیم، یکی از وظایف ابتدایی مدیریت منابع انسانی، استخدام و جذب نیروی بااستعداد برای جایگاه‌های مورد نیاز است. این کار پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و فقط کسی که تخصص لازم در زمینه منابع انسانی دارد، می‌تواند با دانش خود مناسب‌ترین افراد را انتخاب کرده و در رشد و پیشرفت سازمان نقش بسزایی داشته باشد. بنابراین در صورت عدم وجود مدیریت منابع انسانی، ممکن است افرادی نالایق در سازمان استخدام شوند که جز تحمیل هزینه به مجموعه، هیچ کارآیی دیگری ندارند! از دیگر دلایل اهمیت و ضرورت منابع انسانی در یک سازمان، علاوه بر آنچه که گفته شد، می‌توان به بهبود عملکرد کارکنان و رسیدگی به تعارضات نیز اشاره کرد.
اگر تا به امروز مطالعه‌ای درباره منابع انسانی و مدیریت آن داشته باشید، بدون شک به اندازه کافی با اهمیت این موضوع در سازمان‌ها آشنا هستید. اما گاهی اوقات دیده می‌شود که برخی از مدیران به دلیل عدم دانش کافی در مورد ضرورت منابع انسانی در سازمان، به این امر بها نداده و سازمان را تا حد زیادی از رسیدن به اهدافش دور نگه می‌دارند. در این مطلب به چند مورد از دلایل اهمیت مدیریت منابع انسانی و نقش آن در جوانب مختلف سازمان، از جمله توانمندسازی نیروی انسانی، اشاره کردیم.
Human Resource Generalist
استخدام موفق با مدیر منابع انسانی محقق می شود
