یکی از ضروری‌ترین کارهایی که برای دستیابی به توسعه فردی و رشد همه جانبه در تمامی ابعاد زندگی باید به آن پرداخته شود، “خودشناسی” است. این در حالی است که برای شناخت خود، نیازمند بهره‌گیری…
یکی از ضروری‌ترین کارهایی که برای دستیابی به توسعه فردی و رشد همه جانبه در تمامی ابعاد زندگی باید به آن پرداخته شود، “خودشناسی” است. این در حالی است که برای شناخت خود، نیازمند بهره‌گیری از ابزارهای مختلف همچون استفاده از آزمون‌های روان سنجی، گفتگو با مشاور، شناخت استعدادهای فردی و… هستیم. در این میان تست دیسک، یکی از شناخته شده‌ترین ابزارهای موجود می‌باشد. ممکن است بپرسید: تست دیسک چیست و چطور به خودشناسی بیشتر ما کمک می‌کند؟
در واقع تست دیسک (DISC) یا رفتارشناسی دیسک، ابزاری است که توسط آن رفتار افراد مورد ارزیابی قرار گرفته و یکی از آزمون‌های رایج پیش از استخدام در سراسر دنیا به شمار می‌آید. با استفاده از نتایج این آزمون، می‌توانید اطلاعات بسیار سودمندی در مورد نقاط ضعف، نقاط قوت، ویژگی‌های ذاتی، علائق و حتی نگرش‌های خود بدست آورید.
در این سبک از رفتارشناسی، افراد به چهار گروه مختلف تقسیم می‌شوند. چنانچه نسبت به کسب شناخت بیشتر از خودتان اشتیاق دارید و یا در آستانه استخدام قرار گرفته‌اید، تا انتهای این مطلب از رشدانا همراه ما باشید.
در ادامه خواهیم گفت که:
تست دیسک DISC ابزاری است که با استفاده از آن می‌توان رفتار انسان‌ها را ارزیابی و سپس توصیف نمود. بهتر است بدانید که این تست، به نام های تست خودشناسی دیسک و تست شخصیت شناسی دیسک نیز معروف است. در هر صورت، این تست، آزمونی است که حدودا یک قرن پیش توسط کارشناسان حوزه رفتارشناسی ابداع شده است. آنها برای توصیف رفتار افراد از 4 مؤلفه زیر استفاده می‌کنند:
دلیل نام‌گذاری DISC این است که حروف ابتدایی هر 4 مؤلفه بالا به ترتیب D و I و S و C می‌باشد. به عبارت دیگر، دیسک مخفف حروف ابتدایی 4 گونه رفتاری در انسان‌ها است. در همین راستا، مدل رفتارشناسی دیسک تلاش می‌کند تا تمام انسان‌ها را در یکی از گروه‌های بالا قرار دهد.
آنچه در این رابطه اهمیت دارد؛ دانستن این موضوع است که در هر فرد، یکی از 4 سبک گفته شده بر دیگر سبک‌های رفتاری غلبه دارد. در واقع، علیرغم اینکه همه انسان‌ها دارای یک سبک رفتاری غالب هستند؛ 3 الگوی رفتاری دیگر نیز در رفتار آنها مشاهده می‌شود. (یک یا دو مؤلفه بر دیگر فاکتورها غلبه دارد اما همه اشخاص در طول زندگی خود کم و بیش از هر 4 بعد شخصیتی استفاده می‌کنند)
مورد مهم دیگر این است که در برخی از افراد شدت یک الگوی رفتاری چندان فراوان نیست که بتوانیم او را با یکی از مؤلفه‌های ذکر شده بشناسیم. به عنوان مثال ممکن است پدر شما علاوه بر داشتن مؤلفه I به همان اندازه نیز دارای فاکتور S نیز باشد. در این صورت، پدرتان با دو ویژگی is شناخته می‌شود.
یعنی علاوه بر غلبه مؤلفه تسلط جویی در شخصیت او، ویژگی باثبات بودن نیز، آن چنان در او مشهود است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
پیش از پرداختن به ویژگی‌ها و مشاغل مناسب هر یک از شخصیت‌های دیسک، لازم است بدانید که در نمودار دیسک، دو بعد رفتاری d و i در بالای جدول قرار گرفته و نشان‌دهنده افراد برونگرا هستند. دو بعد s و c که در پایین جدول قرار دارند بیانگر درونگرایی می‌باشند.
در سمت راست نمودار که شخصیت‌های d و c می‌باشند، منطق نسبت به احساسات نمره بالاتری دارد. در سمت چپ که متعلق به دو دسته i و s می‌باشد، استفاده ازاحساسات نسبت به منطق بسیار شدید و بیشتر است.
تا این قسمت از مطلب پیش رو با کلیات این موضوع که تست دیسک چیست، آشنا شدید. در ادامه قصد داریم توضیحات کاملی در مورد هر یک از 4 مؤلفه اصلی دیسک را توضیح دهیم. نکته‌ای که در این مطلب باید به آن توجه داشته باشید این است که احتمالا پس از مطالعه هر یک از شخصیت‌ها، به الگوی رفتاری غالب خودتان پی می‌برید. اما فراموش نکنید که پس از انجام تست و تفسیر آن نزد یک روانشناس متبحر می‌توانید به درستی الگوهای رفتاری خود را بشناسید. چرا که اغلب انسان‌ها دارای ترکیبی از 2 مؤلفه رفتاری می‌باشند.
4 نوع شخصیت براساس تست دیسک عبارتند از:
افرادی که دارای مشخصات رفتاری زیر هستند در گروه شخصیتی D قرار می‌گیرند:
این دسته از افراد به دلیل ویژگی‌های شخصیتی بالا، در مشاغلی مانند مدیریت، وکالت، کارآفرینی، کارگزاری بورس و مدیریت بحران عملکرد بسیار خوبی دارند. هر چند این وجود این مؤلفه در فرد باعث می‌شود به خوبی بر اوضاع مسلط باشد و دچار تعلل در تصمیم‌گیری نشود اما این سکه روی دیگری هم دارد.
اگر بخش ناسالم بعد رفتاری D در فرد افزایش یابد، او تبدیل به یک فرد مستبد، خودرأی و بی‌عاطفه خواهد شد. این فرد به راحتی می‌تواند از قدرت خود سوء استفاده کند. به نحوی‌که به جای متقاعد کردن زیردستان، آنها را وادار به انجام کارها و تصمیمات مستبدانه خود خواهد کرد.
*نماد این دسته از افراد در میان حیوانات، شیر است.
افرادی که بعد رفتاری i در آنها وجود دارد، دارای مشخصات زیر هستند:
از آنجایی که افراد دارای بعد رفتاری i علاقه‌ای به نظام‌مندی و ساختارهای دست و پاگیر ندارند؛ در محیط‌های کاری بسیار منظم و متمرکز بر قوانین عملکرد و بهره‌وری پایینی خواهند داشت. مشاغل مناسب این افراد، بیشتر در حوزه روابط عمومی و هنر قرار می‌گیرد. مانند: مشاور املاک، کارگردان هنری، سخنران، مدیر روابط عمومی، معلم و کپی‌رایتر.
هر چند اشخاص تأثیرگذار، رهبران بسیار خوبی برای تیم‌ها و افراد به شمار می‌آیند اما به یاد داشته باشید که بعد ناسالم رفتاری آنها می‌تواند بسیار مخرب باشد. در این صورت، i ها دچار تمرکز بیش از اندازه بر کلیات خواهند شد و با بی‌توجهی به جزئیات، به راحتی نظم و قانون را زیر پا می‌گذارند. از سوی دیگر، تأیید نگرفتن و طرد شدن از سمت دیگران آنها را به شدت دچار بحران خواهد کرد.
*نماد این شخصیت در میان حیوانات، میمون است.
این اشخاص، علیرغم درونگرا بودن، بسیار مردم‌گرا نیز هستند. سایر ویژگی‌های رفتاری s ها عبارت است از:
مشاغل مناسب شخصیت s، اغلب در حوزه مشاغل حمایتی و مرتبط با سایر انسان‌ها تعریف می‌شود؛ مشاغلی همچون: مددکاری اجتماعی، پرستاری، مشاوره، کارشناس منابع انسانی، روانشناس و پشتیبانی از مشتریان.
در رابطه با بعد ناسالم یک شخصیت s باید بگوییم که اگر این افراد بیش از اندازه دارای این مؤلفه باشند، صدمات جبران ناپذیری به خود می‌زنند. در واقع، تلاش بیش از حد برای حفظ ثبات و اجتناب از درگیری و تنش، موجب می‌شود. اینگونه شخصیت‌ها هیچ گاه نظرات و عقاید خود را بیان نکنند. در حقیقت این شخص به خاطر عدم تصمیم‌گیری صحیح و سازگاری افراطی با دیگران، نه تنها دیده نمی‌شود بلکه به دلیل عدم ابراز خود، دچار بیماری‌های جسمی و روانی متعددی خواهد شد.
*نماد شخصیت s در میان حیوانات، کبوتر و زنبور عسل می‌باشد.
از جمله ویژگی‌های این مدل رفتاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
چنانچه این افراد در محیط‌های پرتحرک و دارای هیجان بالا مشغول به کار شوند، عملکرد ضعیفی خواهند داشت. از سوی دیگر آنها باید در جایی کار کنند که علاوه بر پایین بودن سرعت تغییر و تحولات، پروژه‌های محوله نیز دقیقا در راستای علائق‌شان باشد. آنها نیز مانند Sها کارمندان بسیار خوبی به شمار می‌آیند و همچون Dها افرادی وظیفه‌گرا هستند.
باتوجه به موارد گفته شده، تحقیق و پژوهش، مدیریت ریسک، تحلیلگری داده، برنامه نویسی، پزشکی، حسابداری، معماری و مدیریت سیستم از جمله مناسب‌ترین مشاغل موجود برای این شخصیت محسوب می‌شوند.
بعد ناسالم این شخصیت باعث می‌شود فرد دچار وسواس در تحلیل، انزوا و حتی بیان انتقادات تند به سایرین شود.
*نماد این شخصیت در میان حیوانات، جغد می‌باشد.
مدل رفتارشناسی DISC به همه ما کمک می‌کند تا ارتباط مؤثر با دیگران را تجربه کنیم. با استفاده از داده‌ها و نتایج این آزمون می‌توان دید بسیار خوبی نسبت به خود پیدا کرده و از سوی دیگر، درک میکنیم که انسان‌ها دارای ترجیحات رفتاری مختلفی هستند. بنابراین با دستیابی به خودشناسی بیشتر، متوجه می‌شویم که الزاما نباید تمام رفتارهای دیگران مطابق میل و خواسته‌های ما باشد.
بهبود روابط میان فردی، مدیریت روابط در محیط کار، کسب شناخت بهتر نسبت به دوستان و اعضاء خانواده، حل تعارضات فردی و گروهی، کمک به بهبود عملکرد کارکنان و ایجاد یک تیم منسجم بر پایه اطلاعات حاصل از تست دیسک، تنها گوشه‌ای از مزایای این مدل رفتارشناسی است.
بر همین اساس، چند مزیت مهم دیگر این آزمون را در ادامه می‌خوانید.
عدم تطابق میان علائق، خواسته‌ها، استعدادها و ارزش‌های هر فرد با شغلی که در آن مشغول به فعالیت است، در نهایت منجر به فرسودگی شغلی او خواهد شد. البته، فرسودگی شغلی تنها آسیب این وضعیت نبوده و به دلیل عملکرد ضعیف فرد، تیم یا سازمان او نیز دچار بحران خواهد شد.
بنابراین، بدست آوردن یک شناخت کلی پیش از استخدام کارمندان باعث می‌شود ترجیحات و نگرش‌های آنها را بهتر درک کرده و در صورتی افراد جدید را استخدام کنید که دارای سازگاری کامل با جایگاه شغلی مورد نظر باشند. توسط این رویکرد، بهره‌وری و میزان مشارکت فعالانه اعضاء تیم نیز به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت.
بروز ناسازگاری و ایجاد تعارض میان مشتریان و کارمندان بخش‌های مختلف، امری اجتناب ناپذیر است. اما با کمی تدبیر می‌توان این تهدید را به یک فرصت تبدیل کرد. کافی است برای درک بهتر تیپ های شخصیتی و شناخت بیشتر ترجیحات مشتریان، کلاس‌های آموزشی تحت عنوان تست دیسک را برای کارمندان برگزار کنید.
اگر کارمندان بدانند که با توجه به روحیات و تمایلات هر مشتری، چگونه با او ارتباط برقرار کرده و به او خدمت رسانی کنند؛ بخش عمده‌ای از تنش‌های میان این دو گروه مرتفع می‌شود. شناخت نیازهای مشتری و ارائه خدمات، آن هم مطابق با میل او، در نهایت منجر به افزایش فروش و سوددهی کسب و کارها خواهد شد.
روزانه برای حل اختلافات و تعارضات موجود در محیط کار چقدر وقت می‌گذارید؟ آیا تاکنون متوجه این موضوع شده‌اید که تعارضات پیش پا افتاده تا چه حد انرژی و زمان اعضاء تیم را از بین می‌برند؟
چنانچه مدیران و کارمندان یک مجموعه شناخت بهتری نسبت به یکدیگر پیدا کنند، علیرغم افزایش ساعات مفید کاری، از میزان استرس‌های آنان نیز کاسته خواهد شد. این در حالی است که در اکثر محیط‌های کاری بخش عمده‌ای از زمان کارکنان صرف اختلافات بیهوده‌ای نظیر دیر آمدن، عدم دقت به جزئیات، سروصدای فراوان و… می‌شود.
در واقع اگر بدانید که همکارتان دارای شخصیت i است؛ دیگر در برابر صحبت‌های طولانی، هیجان زیاد و عدم دقت به جزئیات امور از سوی او به راحتی خشمگین نخواهید شد.
تست دیسک چیست؟ موضوعی که در این مطلب از رشدانا به طور کامل به آن پرداختیم و توضیح دادیم که چرا یادگیری کلیات این مدل رفتارشناسی برای همه افراد ضروری است. همانطور که در این نوشته اشاره کردیم بر اساس تست DISC و تحلیل نتایج آن، افراد در یکی از چهار گروه شخصیتی D و I و S و C قرار می‌گیرند. البته بیشتر افراد دارای ترجیحات رفتاری حاصل از 2 یا 3 مؤلفه گفته شده هستند. به همین دلیل ممکن است در رفتارهای مدیر اقتدارگرای خود، نشانه‌های فراوانی از شخصیت i همچون عدم توجه به نظم، داشتن تحرک بالا و اتخاذ تصمیات عجولانه را مشاهده کنید.
بر مبنای توضیحات ارائه شده در این نوشته، حدس می‌زنید در کدام یک از شخصیت‌های مدل رفتاری دیسک قرار داشته باشید؟ آیا مطالعه مطالب بیان شده منجر به درک بهتر رفتارهای اطرافیان‌تان شده است؟ نظرات و تجربه‌های ارزنده خود را با ما در میان بگذارید.
Communication & DISC Typology
ارتباطات سازمانی و رفتار شناسی با مدل دیسک
