کسب و کارهای پلتفرمی یا Business Platform از آن دسته کسب و کارهایی هستند که امروزه بسیاری از صاحبان مشاغل، خود را جزئی از آن میدانند. اما واقعا می‌توان هر کسب و کاری را یک بیزنس…
کسب و کارهای پلتفرمی یا Business Platform از آن دسته کسب و کارهایی هستند که امروزه بسیاری از صاحبان مشاغل، خود را جزئی از آن میدانند. اما واقعا می‌توان هر کسب و کاری را یک بیزنس پلتفرم دانست؟ مفهوم پلتفرم چیست؟ پس پاپ لاین ها یا همان کسب و کارهای خطی چه می‌شوند؟
در این مطلب از مجموعه مقالات کسب و کار اینترنتی ضمن توضیح اینکه پلتفرم چیست، به بررسی تفاوت های پلتفرم‌ها و پایپ لاین‌ها نیز پرداخته ایم. همچنین مثال هایی برای هرکدام در اختیارتان قرار می‌دهیم و سایر نکات کمتر گفته شده راجع به این موضوعات را توضیح می‌دهیم. با رشدانا همراه ما باشید.
پیش از این که به بررسی کسب و کارهای پلتفرمی بپردازیم، بهتر است که معنای واضحی از واژه پلتفرم ارائه کنیم. Platform به معنی سکو است. به مکان های مرتفعی که برای بهتر دیده شدن افرادی مانند سخنوران در میان جمعیت، ساخته می‌شود؛ سکو یا پلتفرم می‌گویند.
جفری پارکر، استاد دانشگاه و محقق آمریکایی است که برای شناخت بهتر کسب و کارهای پلتفرمی، به این موارد اشاره می‌کند: کسب و کارهایی که از طریق ایجاد تعامل، دست به ارزش آفرینی می‌زنند و با فراهم کردن زیر ساخت های مشخص، به ایجاد ارتباط میان مصرف کننده بیرونی و تولید کننده بیرونی می‌پردازند.
از این تعریف متوجه شدید که راه اندازی یک وب سایت و اپلیکیشن، الزاما به معنای راه اندازی یک کسب و کار پلتفرم گونه نیست. مثال واضحی که برای این دسته از مشاغل وجود دارد، معاملات املاکی ها می‌باشد. در واقع ارزشی که معاملات املاکی ها ایجاد می‌کنند، همان تعاملی است که از طریق معاملات رهن، فروش، اجاره و غیره، میان افراد متقاضی این گونه معاملات، برقرار می‌کنند. به بیان ساده تر، معاملات املاکی ها، واسطه تعامل میان فروشنده یک ملک با خریدار هستند.
همانطور که گفتیم پلتفرم ها با ایجاد تعامل یا تسهیل در تراکنش ها، خلق ارزش می‌کنند. بنابراین برای داشتن یک بیزنس پلتفرم باید از این 4 مرحله عبور کنید.
نکته مهمی که در این قسمت باید به آن توجه داشته باشید این است که، در کسب و کارهایی که افراد عرضه کننده، اجتماع کوچکتری از تقاضاکنندگان دارد، در صورتی که فعالیت های انجام شده مناسب نباشد، موجب طرد از سوی هم صنفی ها خواهد شد.
به عنوان مثال، در زمینه یک کالای خاص مانند طلا، گروهی از افراد در شبکه های اجتماعی گروه کوچکی را ایجاد کرده و اخبار و اطلاعات فعالیت خود را به سرعت با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. در این میان وجود چند مشتری ناراضی باعث می‌شود اخبار عدم رضایت آن ها از محصولات شما، به سرعت در میان افراد گروه، دست به دست شود. سپس، این اخبار به سایر افراد خارج از گروه که میتوانند مشتریان بالقوه شما باشند نیز، منتقل می‌شود.
بنابراین، هم صنفی های شما بزرگترین موانع فعالیت شما خواهند بود. زیرا در پلتفرمی که چندین تولیدکننده حضور دارند، رفتار هر یک بر دیگری اثرگذار است و آن ها تمام تلاش خود را می‌کنند که سایر افراد از همکاری با شما، منصرف شوند.
شرکت های بزرگ جهانی مانند آمازون، علی بابا، گوگل و در ایران همچون اسنپ، دیوار و کافه بازار از جمله کسب و کارهایی هستند که فعالیت خود را به صورت پلتفرمی آغاز کرده اند. بهتر است بدانید که هر روزه بر تعداد پلتفرم ها افزوده می‌شود و دلیل آن هم این است که در پلتفرم ها شاهد شبکه سازی قوی هستیم که به افزایش مخاطبان آن کمک بسزایی می‌کند.
از سوی دیگر، میزان درآمد پلتفرم ها در مقابل پایپ لاین ها (در ادامه به آن ها اشاره می‌کنیم) چیزی حدود 4 برابر است. دقیقا به همین دلیل و به خاطر بازگشت سرمایه خوبی که در پلتفرم ها وجود دارد؛ امروزه سرمایه گذاران زیادی علاقمند به سرمایه گذاری بر روی استارتاپ هایی هستند که به صورت پلتفرمی ایجاد شده و به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
بیزنس پلتفرم های مختلفی در دنیا وجود دارد که مدل کسب و کاری آن ها یکسان است اما تفاوت هایی در نوع فعالیت های خود با یکدیگر دارند. بر همین اساس، پس از اینکه دانستید پلتفرم چیست و تابع چه سازوکاری است، به انواع مختلف پلتفرم ها اشاره می‌کنیم.
هرگاه یک کسب و کار بتواند تعاملی بین خریدار و فروشنده برقرار کند می‌تواند به پلتفرم تبدیل شود. بنابراین می‌توان قلب تپنده یک پلتفرم را برقراری ارتباط دانست و هرچه این تعامل بهتر و آسان تر باشد پلتفرم ما قوی‌تر است.
اینستاگرام، فیس بوک، لینکدین، آمازون، اوبر و گوگل تنها نمونه‌هایی از پلتفرم‌های بین‌المللی محسوب می‌شوند. در فضای اینترنت کشور خودمان هم می‌توانیم از آپارات، دیجی‌کالا، بلاگفا، باما، دیوار، شیپور و نیز اسنپ، تپ‌سی، پونیشا، لست سکند و کافه بازار، به عنوان مثال‌های خوبی از پلتفرم‌های موفق و پرمخاطب نام ببریم.
اگر یک کسب و کار پلتفرم نباشد، پس پایپ لاین (Pipeline) یا کسب و کار خطی است. نقطه مقابل پلتفرم ها که به ایجاد تعامل میان مصرف کننده و تولید کننده بیرونی می‌پردازند، پایپ لاین ها هستند. وقتی مدل کسب و کار به شکل خطی تعریف می‌شود، دقیقاً یک زنجیره ارزش مستقیم و شفاف در کسب و کار وجود دارد:
اگر به خاطر داشته باشید، دیجی کالا ابتدا صرفا به فروش محصولات می‌پرداخت و تابع ساختار کسب و کارهای خطی بود. به مرور که دیجی کالا، فعالیت خود را تغییر داد و فروشندگان محصولات مختلف را به عنوان شرکاء تجاری خود پذیرفت به یک پلتفرم تبدیل شد. به این صورت که با دریافت درصدی از میزان فروش کالاها، زمینه تعامل فروشندگان و خریداران را فراهم نمود.
برای درک بهتر پایپ لاین ها، پاره خط مستقیمی را در نظر بگیرید که از یک نقطه در بالای پاره خط به نقطه پایین خط می‌رسد. در حالیکه، پلتفرم ها به ایجاد اشتراک و تعامل میان چندین گروه به هم پیوسته می‌پردازند.
آیا می‌دانستید با وجود اینکه اکثر مدیران نسبت به مزایای کسب و کارهای پلتفرم گونه آگاه هستند اما از آن دوری می‌کنند و این موضوع مختص کشور ما نیست؟ بله، متأسفانه طبق تحقیقات انجام شده، از هر 8 مدیر اگاه نسبت به این مورد، فقط یک نفر استراتژی کسب و کار خود را بر مبنای پلتفرم طراحی کرده و بقیه مدیران، جایی برای پیشرفت سازمان شان از این طریق، در نظر نمی‌گیرند.
اما به نظر شما علت چنین موضوعی چیست؟ چرا مدیران از کسب و کار پلتفرمی فراری‌اند؟ طبق بررسی‌های انجام شده، این اتفاق به 3 دلیل زیر رخ می‌دهد.
بنابراین، بنیان تمام کسب و کارهای پلتفرم، بازارسازی است و نه بازاریابی. از این رو، بسیاری از مدیران که تنها به فکر سود بیشتر هستند، نمی‌توانند این واقعیت را بپذیرند که رشد و پویایی شرکت شان به توسعه اجتماعی و رشد دیگران گره خورده است. این در حالی است که آنان همچنان به فکر منافع شخصی خودشان هستند و یک مانع جدی برای تغییر سبک کسب و کار شرکت، به شمار می‌روند.
در این مقاله که در جهت توضیح زوایای مختلف موضوع پلتفرم چیست، نوشته شده به تعریف پلتفرم ها و در مقابل آن، پایپ لاین یا کسب و کارهای خطی اشاره کردیم. گفتیم که امروزه سرمایه گذاران در سراسر دنیا، به دلیل نرخ بالای بازگشت سرمایه در پلتفرم ها، علاقمند به سرمایه گذاری در این نوع از کسب و کارها هستند.
همچنین توضیح دادیم که پلتفرم ها، فرآیند دیجیتالی شدن خود را پشت سر گذاشته و در این میان با خلق ارزش توسط ایجاد تعامل میان مصرف کنندگان و تولید کنندگان، به وضع قوانین و ساختار مناسب با فعالیت خود می‌پردازند.
Online Business Starter Guide
کسب درآمد اینترنتی و دیجیتالی با رویکرد بازار ایران
