همان طور که از عنوان مطلب پیداست، می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که مهارت گوش دادن موثر چیست؟ شاید برای تعدادی از شما مخاطبان رشدانا پرداختن به چنین موضوعی بسیار عجیب به نظر برسد…
همان طور که از عنوان مطلب پیداست، می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که مهارت گوش دادن موثر چیست؟ شاید برای تعدادی از شما مخاطبان رشدانا پرداختن به چنین موضوعی بسیار عجیب به نظر برسد و از خود بپرسید گوش کردن، گوش کردن است و خب چه تعریف خاصی می‌تواند داشته باشد؟ در حقیقت، اشتباه بسیاری از ما در همین نکته قرار دارد؛ یعنی فکر می‌کنیم همه چیز به همان سادگی و شفافی است که در ظاهر کلمات می‌بینیم.
اغلب ما گوش دادن موثر را بلد نیستیم. یک مثال بارز برای این مورد وجود دارد؛ مثلا فرض کنید درون کلاس هستید. در چند دقیقه اول بسیار متمرکز و همپای استاد جلو می‌روید اما رفته رفته از تمرکز شما کاسته می‌شود و در کوچه پس‌کوجه‌های خیال و رویا، اتفاقات گذشته و آرزوهای آینده سیر می‌کنید. استاد همواره در حال درس دادن است اما شما فقط می‌شنوید. به نظر شما چنین شنیداری چقدر سودمند خواهد بود؟ احتمالا حالا دلیل وجود کلمه موثر در عبارت مهارت گوش دادن موثر را درک کرده‌اید. تا انتهای این مقاله با رشدانا همراه شوید تا شما را با شرط‌های اصلی شنیدار موثر آشنا کنیم.
بهتر است برای پاسخ به سوال مهارت گوش دادن موثر چیست، ابتدا به سراغ تفاوت اصلی آن با شنیدن برویم؛ چون تعریف این دو مفهوم در تمایز آن‌ها نسبت به دیگری است. همه ما می‌دانیم که شنیدن و مهارت شنیدار یکی از اصلی‌ترین راه‌های یادگیری و پیشرفت انسان در زندگی شخصی و اجتماعی است؛ با این حال بسیاری از افراد تنها با شنیدن ارتباط خوبی برقرار می‌کنند و گوش سپردن به کل ماجرا را از یاد می‌برند. به طور کلی، بین شنیدن صرف و گوش سپاری همراه با تمرکز فرق زیادی است.
برای درک این موضوع به آخرین باری که پیاده‌روی کردید دقت کنید. شما در یک خیابان شلوغ یا خلوت قدم زدید و انسان‌ها، مغازه‌ها، اتفاقات و موارد مختلف زیادی را دیدید اما آیا چیزی به خاطر دارید؟ جزئیات اصلی مانند رفتارهای رانندگان، عابرین پیاده، مغازه‌داران و مثال‌های مشابه را به ذهن سپرده‌اید؟ قطعا نه! اغلب ما بیننده هستیم اما تماشاگر نه. شنیدن هم به شکل است.
ما می‌شنویم اما دقت نمی‌کنیم. هر کلمه در ذهن ما جرقه نمی‌زند یا نمی‌درخشد. این مسئله ارتباط تنگاتنگی با تمرکز و یادگیری دارد. اگر می‌خواهید بهتر یاد بگیرید باید بهتر گوش کنید. دقت و یادگیری خود را روی این موضوع متمرکز نگه دارید. شما تنها یک شنونده ساده نیستید. البته هر چیزی ارزش گوش کردن ندارد ولی مباحث مهمی مانند جلسات دانشگاه یا مدرسه بسیار مهم هستند.
حال زمان آن رسیده که تمایز شنیدن و مهارت گوش کردن موثر را با هم مرور کنیم. شنیدن در زبان لاتین با واژه Hearing هم‌معنا است در حالی که گوش کردن موثر یعنی Effective Listening و واژه موثر یا Effective تفاوت اصلی دو فعل را مشخص می‌کند. شنیدار یک اتفاق فیزیولوژیک است و امواج صوتی خواه ناخواه وارد اعضای شنیدار یا گوش افراد می‌شود اما برای موثر شنیدن باید تمرین کنید و به مرور این مهارت را در خود تقویت نمایید.
برای همه ما پیش آمده که در حال شنیدن صحبت‌های یکی از دوستانمان هستیم و وقتی از ما سوالی می‌پرسد دقیقا نمی‌دانیم در حال صحبت درباره چه موضوعی بوده یا باید به کدام بخش از سوالش پاسخ بدهیم؟ مثال برای چنین وضعیت‌هایی بسیار زیاد است. حالا که تا حد زیادی با مهارت گوش کردن موثر آشنا شدیم، لازم است درباره فواید این مهارت صحبت کنیم.
شاید مهم‌ترین فایده خوب گوش کردن تمرکز بالا و افزایش قدرت یادگیری افراد باشد؛ چون در حین دقت و تمرکز روی موارد مهمی مانند دروس دانشگاه، می‌توانید به خوبی با مبحث همراه شوید و با پرسیدن سوالات چالشی گره‌های یادگیری مباحث را در ذهن خود باز کنید. به این ترتیب، ارتباط برقرار کردن با مسائل مختلف برای شما آسان می‌شود.
خوب گوش کردن را می‌توان زیربنای تمام روابط انسانی سازنده دانست از این رو، اگر پای صحبت بسیاری از رهبران، مدیران و کارآفرینان موفق دنیا بنشینید، یکی از بزرگترین رموز موفقیت خود را گوش دادن فعال یا مؤثر، می‌دانند.
هر چند قبل‌تر نیز اشاره کردیم که بیشتر افراد در مکالمات شان حرف‌های زیادی را می‌شنوند اما در حقیقت تعداد کمی از صحبت‌ها را گوش می‌دهند. برای درک بهتر دو فرایند گوش دادن و شنیدن، بهتر است به بعد علمی این موضوع بپردازیم. در واقع، فرآیند گوش دادن در “مغز” و فرایند شنیدن در “گوش” انسان اتفاق می‌افتد.
بنابراین، توانایی در گوش دادن مؤثر، همان چیزی است که باعث می‌شود شما تبدیل به یک شنونده خوب شوید. به عبارت دیگر، شما در یک ارتباط، علاوه بر پیام‌های کلامی به پیام‌های غیر کلامی، زبان بدن و حتی صحبت‌های نصفه کاره طرف مقابل نیز توجه می‌کنید، این یعنی شما یک شنونده فعال هستید که در مهارت گوش دادن مؤثر عالی عمل می‌کنید. امیدواریم که به خوبی درک کرده باشید که یادگیری این مهارت تا چد به نفع شما و آینده‌تان است.
آیا تا به حال برایتان پیش آمده که در زمان گفتگو بویژه گفتگوهایی که نیازمند تمرکز فراوان هستند (مثل مباحث علمی) از فردی که در حال توضیح یا مکالمه است، سؤالی مرتبط با موضوع بحث بپرسید و او با چشمانی برق زده، لبخند بزند؟
مطمئنا آن فرد با اشتیاق بیشتری مکالمه را ادامه می‌دهد. زیرا، هنگامی که در گفتگو از فرد مقابل خود سؤال میپرسید، این اطمینان خاطر را به او می‌دهید که من سراپا گوش هستم و با تمام وجود به صحبت‌های شما توجه می‌کنم. از سوی دیگر، با پرسیدن سؤالات هوشمندانه و مرتبط با مبحث، می‌توانید اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری کسب کنید.
کافی است عجول نباشید و اجازه دهید صحبت‌های فرد مقابل به اتمام برسند، سپس شروع به صحبت کنید. همین کار ساده یکی از مهم‌ترین اقدامات جهت تقویت مهارت گوش دادن فعال است. این در حالی است که اکثر افراد عجول‌اند و حاضر نیستند حتی برای قطع کردن صحبت های دیگری، ابتدا از او اجازه بگیرند. چرا که یکی از نشانه های احترام به شخص مقابل در زمان گفتگو این است که اگر خواستید در میان صحبت‌هایش حرفی بزنید، ابتدا از او اجازه بگیرید.
از سوی دیگر، پریدن وسط صحبت‌های دیگری، به طور غیر مستقیم چنین پیام‌هایی را به ذهن مخاطب‌تان منتقل می‌کند:
با رعایت این نکته کوچک، ناخودآگاه تمرکز و توجه شما بر صحبت‌های مخاطب‌تان افزایش می‌یابد. چرا که باید دقت کنید چه زمانی او مکث می‌کند و یا از شدت هیجاناتش کاسته شده تا بتوانید ادامه مکالمه را در دست بگیرید. بیاد داشته باشید اگر می‌خواهید پشنهادی را به مخاطب ارائه دهید، ابتدا از او اجازه بگیرید و سپس بگویید: دوست داری نظر من رو هم بشنوی؟ من در این مورد یه راحل خوب به ذهنم رسیده، بگم؟
در این مقاله درباره این سوال صحبت کردیم که مهارت گوش دادن موثرچیست و چه فوایدی دارد؟ همه ما به اهمیت یادگیری و ارتباط تنگاتنگ آن با پیشرفت فردی و اجتماعی آگاه هستیم. گوش کردن دقیق و متمرکز یکی از مهم‌ترین مهارتهای نرم است که هر یک از ما باید با تمرین و ممارست آن را در خود تقویت کنیم تا بتوانیم انسان‌های موفق‌تری باشیم. حالا یک بار دیگر به عنوان این نوشته دقت کنید؛ به نظر شما مهارت خوب گوش کردن با موفقیت مستقیما مرتبط نیست؟
امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید. به نظر شما برای اینکه بتوانیم مهارت گوش دادن موثر را در خودمان تقویت کنیم، رعایت کردن چه نکاتی لازم است؟ نظرات ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.
Soft Skills Expert
مهارتهای نرم، مقدمه و لازمه ورود به دنیای توسعه فردی و کسب و کار
