حوالی سال 1970 میلادی، یک روانشناس انسان گرای آمریکایی تبار به نام آبراهام مازلو، نظریه ای تأثیرگذار و شگفت انگیز درمورد رشد و توسعه فردی، ارائه کرد که به تئوری خودشکوفایی معروف شد. مازلو هرمی…
حوالی سال 1970 میلادی، یک روانشناس انسان گرای آمریکایی تبار به نام آبراهام مازلو، نظریه ای تأثیرگذار و شگفت انگیز درمورد رشد و توسعه فردی، ارائه کرد که به تئوری خودشکوفایی معروف شد. مازلو هرمی را ترسیم کرد که به سلسله مراتب نیازهای انسان اشاره داشت ، نیازهایی که اگر در هر مرحله از زندگی آدمی، پاسخ مناسب را دریافت کنند انسان را به سوی پله یا مرحله بعد میبرند.
همان طور که در تصویر هرم مشاهده میکنید، مازلو در این تئوری علمی و جذاب، سلسله مراتبی را برای نیازهای انسان درنظر میگیرد و میگوید رفتن به پله بعدی مستلزم گذر از نیازهای سطح قبلی است، هرچند دیگر روانشناسان به این نظریه ایراداتی وارد کرده و میگویند افرادی که به سطوح بالایی از خودشکوفایی رسیده اند، همیشه از امکانات مادی کافی برخوردار نبوده اند.
با وجود اشکالاتی که به تئوری خودشکوفایی مازلو وارد است، اما میتوان گفت که این هرم، حاکی از نیازهایی است که توجه مناسب و به اندازه به آن ها باعث رسیدن به آرزوی دیرینه بشر خواهد شد، آرزویی به نام رشد فردی. بر همین اساس، در این مقاله از رشدانا همراه ما باشید تا توسعه فردی را در دو بعد جسمی و روانی بررسی کنیم.
Personal Development یا توسعه فردی، چیزی است که به شما کمک میکند تا به بهترین نسخه یا ورژن خودتان، تبدیل شوید. هنگامی که به بهترین نوع خودتان تبدیل شدید، حس غالب شما چیست؟ درست حدس زدید، احساس رضایتمندی و خشنودی از زندگی!
فرآیند رشد و توسعه، باعث میشود که پتانسیل های پنهان شما آشکار شود و ابدا اینطور نیست که با کشف یک توانایی یا علاقه جدید، فرآیند رشد فردی تان برای همیشه، تمام شود. بلکه این فرآیند، همیشگی و پایدار است. در واقع انسان از تمام آنچه در خلقت وجود دارد مانند طبیعت، حیوانات، هنر و به ویژه از اطرافیان, چیزهایی میآموزد که باعث توسعه جسم و روان او میشود. درست مثل همین لحظه که شما با مطالعه این مقاله، قسمتی از سفر فردی رشد خود را رقم زده اید.
توجه کنید که اگر بدن سالمی نداشته باشید، دردها و بیماری های موجود مانع ایجاد احساس رضایتمندی از زندگی خواهند شد. بنابراین، به صورت عمومی توصیه میکنیم که هر آنچه به سلامت جسم تان مربوط میشود را جدی بگیرید. بهداشت خواب، تغذیه صحیح، ورزش روزانه، پیشگیری از بیماری های متعدد و استراحت کافی در طول روز باعث میشوند، سطح کیفی مطلوبی را برای رسیدگی به روان خود، پشت سر بگذارید. درست مانند همان تئوری خودشکوفایی مازلو، که برای دستیابی به شکوفایی فردی، در قاعده هرم به نیازهای فیزیولوژیک همچون غذا، استراحت، تفریح و… اشاره میشود.
حوزه مسائل روانی بسیار گسترده تر از مسائل اجتماعی، سلامت جسمی و موضوعات عاطفی است. در این بخش از توسعه فردی، که انصافا بخشی تخصصی و نیازمند دقت فراوان است؛ بایستی مهارت های نرم لازم برای شکوفایی فردی و حتی اجتماعی را بیاموزید. مهارتهایی بنیادین و اساسی مانند:
که جزئی از مهم ترین مهارت های زندگی هستند.
برای قرار گرفتن در مسیر توسعه فردی و ساخت آینده ای زیبا، باید گام های تان را در مسیر صحیح بردارید تفاوتی ندارد که قصد شما ارتقاء زندگی تان در بعد عاطفی باشد یا سلامت روان. در هر صورت شما به یک نقشه نیاز دارید، نقشه ای که طراح آن خودتان هستید.
داشتن یک نقشه توسعه فردی به زندگی تان معنا میبخشد و نوید آینده ای امید بخش را میدهد. برای تهیه این نقشه، ابزار خاصی نیاز ندارید. فقط خودتان هستید و شاید در برخی از ابهاماتی که با آن ها مواجه میشوید، افراد مشاور و آگاه.
ابتدا اهداف خود را بنویسید، میخواهم تا 2 سال آینده در محل کارم به جایگاه شغلی بالاتری دست یابم. آفرین! حالا بنویسید چرا چنین هدفی را انتخاب کرده اید. برای این کار می توانید از انواع روش های هدف گذاری کمک بگیرید.
علت ها و ریشه های اهداف تان هرچقدر قوی تر باشند، سستی و اهمال کاری در رسیدن به آن ها کمتر خواهد بود.
برای رسیدن به جایگاه شغلی برتر، باید چه اقداماتی را انجام دهید؟ هر آنچه به ذهن تان میرسد بنویسید و سپس مطابق با واقعیت، راه ها و اقدامات درست را انجام دهید. زیرا برای انجام هر کاری هزاران شیوه صحیح و اشتباه، وجود دارد.
حالا همان چند کاری که لیست کرده اید را به کارهای کوچکتر تبدیل کنید تا انجام شان راحت تر باشد. دوست من، سختی یک کار بهانه خوبی برای انجام ندادنش نیست! دوباره به پاراگراف توسعه روانی سر بزنید، کدام مهارت ها را برای رسیدن به هدف تان، باید یاد بگیرید یا تقویت کنید؟
آخرین گام، ارزیابی پیشرفت ها، درجا زدن ها و احتمالا ناکامی هایی است که طی مسیر رشد و توسعه فردی تان، تجربه کرده اید. ارزیابی، باعث میشود از پیشرفت ها انرژی بگیرید و از موانع، به صورت ناخودآگاه فرار نکنید. در آخر اینکه، در طول سفر توسعه فردی، توصیه های سلامت جسم را هیچ گاه از یاد نبرید.
یکی از بزرگترین موانع رشد و توسعه فردی، ترس است. ترس با شما کاری میکند که برای همیشه در حاشیه امن خود بمانید و هیچ پیشرفتی نداشته باشید. بنابراین، ابتدا ترسهای خود را بشناسید و سپس برای از میان بردن هر کدام از آنها اقدام کنید.
هرچند غلبه برترسهایی که سالهای متمادی با آنها زندگی کردهاید کاری سخت و دشوار است اما قبول کنید که شدنی است! اگر از صحبت کردن در میان جمع و یا صحبت با افراد تازه وارد هراس دارید، وارد گروههایی شوید که در آنجا افراد زیادی مانند شما از صحبت کردن واهمه دارند و میخواهند با قرار گرفتن در یک گروه، بر این ترس بزرگ غلبه کنند.
به این ترتیب، در هر یک از حوزههای سلامت روان، جسم، عاطفی، شغلی و… ترسهای خود را شناسایی کرده و با کمک گرفتن از افراد آگاه، به نابودی ترسهای خود کمک کنید.
اگر میخواهید به نسخهای بهتر از آنچه که هستید تبدیل شوید، باید مهارتهای جدیدی یاد بگیرید که در راستای اهداف و نقشه توسعه فردیتان است. به عنوان مثال، اگر به آرایشگری علاقمند هستید و میخواهید در این حرفه، حرفی برای گفتن داشته باشید باید جدیدترین تکنیکهای آرایشی را بیاموزید.
امروزه منابع متعدد یادگیری همچون یوتیوب، سایتهای آموزشی، و… وجود دارند که از طریق آنها میتوانید به صورت رایگان مهارتها و دانش خود را ارتقاء دهید، هرچند برخی از دورههای آموزشی و مهارت های نوین، نیازمند صرف هزینه نیز هستند.
بهتر است بدانید که دستیابی به توسعه فردی، بدون مشخص کردن ارزشهای شخصی، امکان پذیر نیست. اگر چهارچوب و ارزشهای شخصی مختص به خودتان را نداشته باشید، در هجوم موقعیتهای سخت نمیتوانید به درستی و با قاطعیت تصمیم گیری کنید زیرا هر لحظه دچار التهاب و سردرگمی خواهید بود.
ارزشهای فردی یا شخصی، دائما در رفتار، گفتار، تصمیمات و تمام جوانب زندگی شما منعکس میشوند. این ارزشها، مفاهیمی همچون فداکاری، همدلی، توانمندسازی، نوآوری، همکاری و…. هستند که با تکیه بر آن ها میتوانید به بهبود رشد فردی خود کمک کنید.
بخش مهمی از تحقق توسعه فردی مشروط به وجود منابع گوناگون الهام و انگیزه در زندگی فردی است. منظور ما از منابع الهام و ایجاد انگیزه، افراد یا چیزهایی هستند که شور زندگی را در شما شعله ور میکنند. ممکن است یک معلم، مادر، دوست، طبیعت، موسیقی، کمک به افراد نیازمند و… انگیزه و اشتیاقی وصف ناپذیر جهت توسعه فردی و گام برداشتن به سوی پیشرفت، در درون تان ایجاد کنند، پس همین امروز لیستی از منابع الهام بخش زندگیتان را تهیه کنید.
برای درک بهتر از رشد و توسعه فردی، از تئوری خودشکوفایی آبراهام مازلو روانشناس آمریکایی تبار خوشنام قرن پیش، کمک گرفتیم و اشاره کردیم که شکوفایی فردی دارای ابعاد مختلفی همچون: جسمی، روانی، عاطفی و اجتماعی است. برای رسیدن به نقطه خودشکوفایی، باید نقشه ای مبتنی بر واقعیت ترسیم کنید و مهارت های مختلفی مانند مدیریت بحران، حل مسأله و… را نیز، بیاموزید.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده و شما را در سفر رشد و توسعه فردی خود راهنمایی کرده باشد. به نظر شما بهبود رشد شخصی ما چه تاثیر و اهمیتی در زندگیمان خواهد داشت؟ نظرات ارزشمندتان را با ما مطرح کنید.